Փոխադրողի և ուղևորի պատասխանատվությունը
Ընդհանուր պահանջներ
ՀՀ ժամանող, ՀՀ-ից մեկնող և ՀՀ տարածքում կանգառով տարանցիկ/փոխադրվող ուղևորները, ինչպես նաև ՀՀ բերված և ՀՀ-ից արտահանվող ուղեբեռը ենթակա է ստուգման՝ անձնագրային, մաքսային և այլ կանոնների, որոնք սահմանված են ՀՀ օրենսդրությամբ։
Ուղևորը պարտավոր է հետևել այն երկրի իրավասու պետական մարմինների օրենքներին և այլ կարգավորող փաստաթղթերին, որտեղից կամ տարածքով ուղևորն ու ուղեբեռը փոխադրվում են օդային ճանապարհով՝ ավիացիոն անվտանգության ապահովման պահանջների կատարման վերաբերյալ, մաքսային, սանիտարական և կարանտինային, ներգաղթի, անասնաբուժական, կարանտինային բուսասանիտարական, ինչպես նաև արժութային և այլ տեսակի հսկողություն։
Սահմանային, մաքսային, սանիտարական-կարանտինային, անասնաբուժական, կարանտինային բուսասանիտարական և այլ տեսակի հսկողության անցնելիս ուղևորը պարտավոր է պահպանել պետական վերահսկողության համապատասխան մարմինների պահանջները։
Ուղևորը պարտավոր է պետական սահմանի մուտքի/ելքի անցակետերում ներկայացնել այն երկրների իրավասու պետական մարմինների կողմից սահմանված բժշկական և այլ փաստաթղթեր, որտեղից կամ որի տարածքով է իրականացվում ուղևորի և ուղեբեռի օդային փոխադրումը։
Ուղևորի և ուղեբեռի միջազգային ավիափոխադրումների հետ կապված պետական վերահսկողության մարմինների և ուղևորի միջև հարաբերությունների կարգավորումը բացառապես ուղևորի իրավասության մեջ է և Հայկական ավիաուղիներ ՍՊԸ-ի պատասխանատվությունը չէ:
«Հայկական ավիաուղիներ» ՍՊԸ-ն պատասխանատվություն չի կրում ուղևորների և ուղեբեռի ավիափոխադրումների ժամանակ ներկայացված փաստաթղթերի առկայության, հավաստիության և կատարման համար, որոնք տրվել են իրավասու պետական մարմինների կողմից:
«Հայկական ավիաուղիներ» ՍՊԸ-ն իրավունք ունի հրաժարվել ուղևորի և ուղեբեռի օդային փոխադրումից, եթե այդ փոխադրման փաստաթղթերը ուղևորն ամբողջությամբ չի ներկայացնում կամ սխալ է կազմված։ «Հայկական ավիաուղիներ» ՍՊԸ-ն ուղևորի նկատմամբ պատասխանատվություն չի կրում` ուղևորի և ուղեբեռի օդային փոխադրման հետ կապված պետական վերահսկողության մարմինների պահանջները չկատարելու պատճառով վերջինիս կրած ծախսերի համար:
«Հայկական ավիաուղիներ» ՍՊԸ-ն պատասխանատվություն չի կրում սահմանային, մաքսային, սանիտարական-կարանտինային, անասնաբուժական, կարանտինային բուսասանիտարական և այլ հսկողության պատճառով թռիչքից ուշանալու համար։
«Հայկական ավիաուղիներ» ՍՊԸ-ն օդանավի ուղևորի նկատմամբ պատասխանատվություն է կրում Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ, Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով, ինչպես նաև ուղևորի օդային փոխադրման պայմանագրով սահմանված կարգով:
Օդային փոխադրման պայմանագրի Կողմերից յուրաքանչյուրը պարտավոր է ապացուցել այն հանգամանքները, որոնց նա հղում է կատարում հայցադիմում/պահանջ ներկայացնելիս:
Օդանավում վարքագծի կանոնների խախտումներն արձանագրելու համար, ավիաընկերության անձնակազմն իրավունք ունի լուսանկարել և տեսագրել այդ խախտումները:
Օդանավի յուրաքանչյուր ուղևորի համար՝ կյանքի և առողջության ապահովագրության պայմանագրով նախատեսված ապահովագրական գումարը, սահմանվում է ուղեւորի տոմսի ձեռքբերման օրվա՝ պետական օրենքով նախատեսվածից ոչ պակաս չափով։
Ստուգված ուղեբեռի ապահովագրության պայմանագրով նախատեսված ապահովագրական գումարը սահմանվում է ոչ պակաս, քան պետական օրենքով նախատեսվածից մեկ կիլոգրամ ուղեբեռի քաշի համար:
Ուղևորի հետ եղած իրերի ապահովագրության պայմանագրով նախատեսված ապահովագրական գումարը սահմանվում է պետական օրենքովով։
Օդանավերի միջազգային թռիչքներ կատարելիս, երբ ապահովագրվում է փոխադրողի պատասխանատվությունը՝ օդանավի ուղևորի նկատմամբ, ներառյալ ուղեբեռի կամ ձեռքի ուղեբեռի կորստի, պակասի կամ վնասման (փչացման) համար, ապահովագրության գումարը չպետք է պակաս լինի, քան նախատեսված է Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրով կամ համապատասխան օտարերկրյա պետության օրենսդրությամբ:
Ապահովագրված դեպքի առաջացման դեպքում ուղևորի պարտադիր անձնական ապահովագրությամբ ապահովագրված գումարը վճարվում է անկախ ապահովագրված անձանց կամ նրանց ժառանգներին դրամական գումարների վճարումից՝ նույն դեպքի հետ կապված՝ սույն օրենսդրությամբ նախատեսված Հայաստանի Հանրապետության օրենսդության այլ հիմքերով:
«Հայկական ավիաուղիներ» ՍՊԸ-ն պարտավոր է ապահովագրված ուղեւորի հետ օդային փոխադրման ժամանակ տեղի ունեցած յուրաքանչյուր պատահարի վերաբերյալ կազմել ակտ, որի առաջին օրինակը հանձնվում է ապահովագրված անձին, նրա ներկայացուցչին կամ ժառանգներին։ Փոխադրողը պարտավոր է նաև ապահովագրողի գրավոր պահանջով, նրան ուղարկել հարցումն ստանալու օրվանից՝ 20 օրվա ընթացքում նշված ակտի պատճենը:
«Հայկական ավիաուղիներ» ՍՊԸ-ի պատասխանատվությունը՝ Հայաստանի Հանրապետության տարածքում օդային փոխադրումների ժամանակ օդանավի ուղեւորի կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասի համար որոշվում է Հայաստանի Հանրապետության գործող օրենսդրությամբ սահմանված կարգով, եթե ուղևորի փոխադրման պայմանագիրը նախատեսում է փոխադրողի պատասխանատվության ավելի մեծ չափ, իսկ միջազգային փոխադրումների դեպքում՝ այն որոշվում է ՀՀ միջազգային պայմանագրերով։
Ուղևորի օդային փոխադրումը ներառում է օդանավում ուղևորի գտնվելու, օդանավում ուղևորին նստելու և օդանավից ուղևորին իջնելու ժամանակահատվածը: Ուղևորի նստեցման և օդանավից ուղևորին իջնելու ժամկետի հաշվարկման կարգը սահմանում է հանրապետական գործադիր մարմինը, որն իրականացնում է քաղաքացիական ոլորտի պետական քաղաքականության և իրավակարգավորման մշակման քաղաքացիական ավիացիայի գործառույթները։
«Հայկական ավիաուղիներ» ՍՊԸ-ն պատասխանատվություն է կրում ստուգված ուղեբեռի կորստի, պակասի կամ վնասման (փչանալու) համար՝ այն օդային փոխադրում ընդունելուց և նախքան ուղևորին տրամադրելը կամ սահմանված կանոններով այլ քաղաքացիական կամ իրավաբանական անձի տեղափոխելը, եթե դա չի ապացուցում, որ նա ձեռնարկել է բոլոր ողջամիտ քայլերը, որոնք անհրաժեշտ են վնասը կանխելու համար, կամ նման միջոցներ չեն կարող ձեռնարկվել։
«Հայկական ավիաուղիներ» ՍՊԸ-ն պատասխանատվություն է կրում ձեռքի ուղեբեռի անվտանգության համար, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ ապացուցում է, որ ձեռքի ուղեբեռի կորուստը, պակասը կամ վնասումը (փչացումը) տեղի է ունեցել այն հանգամանքների պատճառով, որոնք «Հայկական ավիաուղիներ» ՍՊԸ-ն չի կարողացել կանխել, և որոնց վերացումը դրանից կախված չի եղել։
Ուղեբեռի կամ ձեռքի ուղեբեռի կորստի, պակասի կամ վնասվելու (փչանալու) համար «Հայկական ավիաուղիներ» ՍՊԸ-ն պատասխանատվություն է կրում հետևյալ չափերով.
- Օդային փոխադրման համար ընդունված ուղեբեռի կորստի, պակասի կամ վնասման (փչացման) հայտարարագրով` հայտարարված արժեքի չափով. Հայտարարված արժեքով ուղեբեռի օդային փոխադրման համար գանձվում է լրացուցիչ վճար, որի չափը սահմանվում է ուղեբեռի ավիափոխադրման պայմանագրով;
- առանց արժեքի հայտարարագրման օդային փոխադրման համար ընդունված ուղեբեռի կորստի, պակասի կամ վնասման (փչացման) համար՝ դրանց արժեքի չափով, բայց ոչ ավելի, քան մեկ կիլոգրամը 3000 դրամ (երեք հազար ՀՀ դրամ);
- ձեռքի ուղեբեռը կորցնելու, պակասելու կամ վնասելու (փչանալու) համար՝ դրա արժեքի չափով, իսկ անհնարինության դեպքում՝ ոչ ավելի, քան 60 000-ի (վաթսուն հազար ՀՀ դրամ) չափով;
- Միջազգային օդային փոխադրումների ընթացքում ուղեբեռի, բեռի, ինչպես նաև ձեռքի ուղեբեռի կորստի, պակասի կամ վնասվելու (փչանալու) համար փոխադրողը պատասխանատվություն է կրում Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերին համապատասխան։
Հայաստանի Հանրապետության տարածքում օդային փոխադրումների համար․
միջազգային չվերթներով օդային փոխադրումների համար.
Նշում.Կառավարվում է Վարշավայի կոնվենցիայով (հոդվածներ 17-22)
Բեռի, ինչպես նաև ձեռքի ուղեբեռի արժեքը որոշվում է վաճառողի հաշիվ-ապրանքագրում կամ պայմանագրով նախատեսված գնի հիման վրա, իսկ դրա բացակայության դեպքում՝ ելնելով նմանատիպ ապրանքի միջին գնից, որը գոյություն է ունեցել այն վայրում, որտեղ ուղեբեռը ենթակա էր բաց թողման՝ այդ պահանջները կամավոր բավարարելու կամ թողարկման օրը՝ դատարանի որոշումը, եթե հայցը կամովին չի բավարարվել:
Միջազգային օդային փոխադրումների ընթացքում ուղեբեռի, ինչպես նաև ձեռքի ուղեբեռի կորստի, պակասի կամ վնասվելու (փչանալու) համար Փոխադրողի պատասխանատվության հիմքերը որոշվում են Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերին համապատասխան:
Հաշմանդամություն ունեցող ուղևորներին և հաշմանդամություն ունեցող այլ անձանց պատկանող հատուկ փոխադրամիջոցների (ներառյալ անվասայլակները) կորստի կամ վնասման (փչանալու) համար «Հայկական ավիաուղիներ» ՍՊԸ-ն պատասխանատվություն է կրում այդ միջոցների արժեքի չափով:
Փոխադրողը պատասխանատվություն է կրում ուղևորների, ուղեբեռի կամ բեռի օդային փոխադրման հետաձգման հետևանքով առաջացած վնասի համար: Փոխադրողը պատասխանատվություն չի կրում ուշացման հետևանքով առաջացած վնասի համար, եթե նա ապացուցում է, որ ինքը կամ իր գործընկեր- գործակալները ձեռնարկել են բոլոր հնարավոր միջոցները՝ վնասից խուսափելու համար կամ նրանց համար հնարավոր չէր նման քայլեր ձեռնարկել (Վարշավայի կոնվենցիայի 19-րդ հոդված):
Միջազգային օդային փոխադրումների ընթացքում ուղևորների և ուղեբեռի առաքման վայր հասնելու ուշացման համար, փոխադրողը պատասխանատվություն է կրում միջազգային օդային փոխադրումների հետ կապված կոնվենցիաների, ԻԿԱՕ-ի փաստաթղթերի, ինչպես նաև գործող Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերի և համաձայնագրերի դրույթների համաձայն:
Ուղևորը պատասխանատվություն է կրում փոխադրողի առաջ՝ փոխադրողի սույն կանոններով, փոխադրողի ուղեվարձի կանոններով և/կամ փոխադրման պայմանագրի պայմաններով սահմանված դեպքերում՝ յուրաքանչյուր նման դեպքում կիրառելի չափով՝ ուղեվարձի կանոններին համապատասխան, և/ կամ փոխադրողի կողմից վերջինիս կրած փաստացի վնասի չափերը, յուրաքանչյուր նման դեպքում ուղևորի գործողությունների/անգործության հետևանքով, որը կատարվել է դիտավորությամբ կամ կոպիտ անզգուշության հետևանքով: